Μόνο η αρθρίτις είναι πιο συχνή αιτία ανικανότητας, στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω από την άνοια, η οποία γενικά, ορίζεται σαν προοδευτική και μη αναστρέψιμη επιδείνωση των γνωσιακών λειτουργιών.
Στις ΗΠΑ άτομα μεγαλύτερα των 65 ετών παρουσιάζουν άνοια σε ποσοστό περίπου 5% και άλλο ένα 15% έχουν ήπια-μέτρια ανοϊκή διαταραχή. Στους μεγαλύτερους των 80 ετών περίπου 20% παρουσιάζουν σοβαρή άνοια. Γνωστοί παράγοντες κινδύνου αποτελούν η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, το θηλυκό γένος και συνυπάρχουσες αγγειακοί νόσοι.
Σοβαροί ψυχοκοινωνικοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση άνοιας αποτελούν η απώλεια κοινωνικού ρόλου, η κοινωνική απομόνωση, η απώλεια αυτονομίας, θάνατοι συγγενών και φίλων, επιδεινούμενη υγεία καθώς και οικονομικοί περιορισμοί.
Καθώς ο μέσος όρος επιβίωσης των ανθρώπων αυξάνεται συνεχώς και στην Ελλάδα είναι 82 χρόνια για τους άνδρες και 84,5 για τις γυναίκες (κατέχοντας την 15η θέση παγκοσμίως) και έχοντας υπερδιπλασιαστεί, μέσα στον ενάμιση τελευταίο αιώνα, από τα 35 στα +80 χρόνια, είναι φυσικό, οι άνοιες που γενικότερα αποτελούν εκφυλιστικές νόσους των νευρώνων, σχετιζόμενες άμεσα με την ηλικία, να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά.
Η πρόωρη διάγνωση είναι πολλή σημαντική στην αναχαίτιση της εξελικτικής πορείας της νόσου. Πολλές φορές στα αρχικά στάδια της νόσου εμφανίζονται διαταραχές συμπεριφοράς, όπως ευερεθιστότης, ανησυχία, υπερικινητικότης, θυμός, βία, άσκοπη περιπλάνηση στο σπίτι ή σε εξωτερικούς χώρους, αναίτιες φωνές ή κραυγές, κοινωνική ή σεξουαλική άρση αναστολών, έντονη παρορμητικότητα και εκρηκτικότητα, διαταραχές ύπνου, με πολλή συχνή την εμφάνιση της αλλαγής του βιολογικού ρολογιού (μένοντας άυπνοι την νύχτα και κοιμώμενοι στη διάρκεια της ημέρας) καθώς επίσης και παραισθήσεις – ψευδαισθήσεις, που στην πορεία της νόσου θα παρουσιάσουν το 75% των ασθενών. Και βέβαια σταδιακή απώλεια των γνωσιακών λειτουργιών της μνήμης, που επηρεάζει τη λειτουργικότητα και αυτονομία του ατόμου.
Περίπου 10-15% των ασθενών που παρουσιάζουν ανοϊκά συμπτώματα, έχουν δυνητικά θεραπεύσιμες υποκείμενες νόσους, όπως καρδιακές παθήσεις, νεφρικές παθήσεις, ενδοκρινολογικές διαταραχές (όπως π.χ. υποθυρεοειδισμός), βιταμινικές ελλείψεις (κυρίως της ομάδας Β), φαρμακευτική κατάχρηση σε αναλγητικά, ηρεμιστικά - αγχολυτικά (βενζοδιαζεπίνες) κλπ. Βεβαίως και η κατάθλιψη αποτελεί σοβαρό παράγοντα για εμφάνιση πρώιμης άνοιας ειδικά όταν δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς.
Επομένως η άνοια όντως χτυπάει το καμπανάκι και πρέπει να το ακούσουμε και αν δεν μπορεί ο ίδιος ο ασθενής, οπωσδήποτε το περιβάλλον του, καθώς μόνο η έγκαιρη παρέμβαση είναι αυτή που μπορεί να αναχαιτίσει ή να επιβραδύνει την εξελικτική και αμείλικτη πορεία της νόσου.
Καθώς η Άνοια διαλύει τη συμπαντική αρμονία των νευρώνων.