Το άσπρο και το μαύρο, το γέλιο και το κλάμα, το φως και το σκοτάδι… οι αντιθέσεις είναι ένα κομμάτι της ζωής.
Η αντιστοίχηση αυτής της ακραίας αντίθεσης στην ψυχική σφαίρα στοιχειοθετεί την Διπολική Διαταραχή
Ήδη στην Ιλιάδα περιγράφεται η συμπεριφορά του Αίαντα* που μετά από μια κρίση υπερδραστηριότητας και επιθετικότητας, περιέπεσε σε κατάθλιψη που τον οδήγησε στην αυτοκτονία.
Ο Αίαντας μεταφέρει το άψυχο σώμα του Αχιλλέα
Ο Ιπποκράτης περιγράφει την αντίστοιχη κατάσταση και την αποδίδει στην υπερπαραγωγή μέλανας χυλής (μελαγχολία).
Αυτή λοιπόν η διαταραχή, που πλήττει 2 έως 5% του πληθυσμού, χαρακτηρίζεται από ακραίες διακυμάνσεις στη διάθεση.
Το ένα άκρο οριοθετείται από την κατάθλιψη: έλλειψη ευχαρίστησης, κακή διάθεση, έλλειψη ενέργειας-συγκέντρωσης-libido, χαμηλή αυτοπεποίθηση, ακόμη και απαξίωση της ζωής έως αυτοκτονικότητα, διαταραχές ύπνου και διατροφής.
Τα καταθλιπτικά επεισόδια είναι οδυνηρά και βασανιστικά για τους ασθενείς.
Αντίθετα τα μανιακά επεισόδια, είναι συνήθως ευχάριστα για τους ασθενείς, αλλά δισαρμονικά για το περιβάλλον τους. Παρατηρείται ψυχοκινητική διέγερση, ευερεθιστότητα (γέλια, κλάματα…), υπερσεξουαλικότητα, επιθετικότητα, φλυαρία, υπερβολική αυτοπεποίθηση και αίσθημα παντοδυναμίας, έλλειψη κάθε έννοιας κινδύνου και ανάληψη υπερβολικού ρίσκου.
Ενίοτε στις μανίες παρατηρούνται διαταραχές στη σκέψη και την αντίληψη, όπως ιδέες παρακολούθησης, δίωξης, παραληρητικές εμμονές με άτομα και καταστάσεις κ.λπ.
Στα υπομανιακά επεισόδια η ένταση των συμπτωμάτων είναι ηπιότερη.
Αντίστοιχα παρατηρούνται και καταθλίψεις μικρότερης έντασης.
Έτσι διαβαθμίζονται οι διπολικές διαταραχές σε διάφορους τύπους όπως η Διπολική Διαταραχή τύπου 1 (μανιοκατάθλιψη), τύπου 2, όπου τα επεισόδια μανίας είναι ηπιότερα (υπομανιακή) κ.λπ..
Τελικά κάθε ασθενής πρέπει να αξιολογείται και να αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα και να τυχαίνει της ανάλογης θεραπευτικής προσέγγισης.
Η Διπολική Διαταραχή μπορεί να έχει ηλικία έναρξης από την εφηβεία έως και την 3η ηλικία, αλλά συχνότερα ξεκινά στη 2η δεκαετία της ζωής.
Ακολουθεί γενικά μια χρόνια πορεία, που συνήθως εναλλάσσονται τα μανιακά, με τα καταθλιπτικά επεισόδια, όχι απαραίτητα με αναλογία 1:1 και πολλές φορές με διακριτή εποχικότητα π.χ. μανιακά επεισόδια την Άνοιξη, καταθλίψεις το Φθινόπωρο.
Όταν τα επεισόδια είναι περισσότερα από 4/έτος, η νόσος θεωρείται «ταχείας εναλλαγής φάσεων» (rapid cycling) και συχνά αποτελεί επιπλοκή της νόσου όταν αυτή δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα ή καθόλου, όταν διακόπτονται χωρίς λόγο οι θεραπείες, όταν εμπλέκεται η χρήση ουσιών κ.λπ.
Η χρήση ουσιών είναι πολύ συχνή (οινόπνευμα, κάναββις, κοκαΐνη, κ.λπ.) και μπορεί είτε να πυροδοτεί τα επεισόδια είτε να δυσχεραίνει την θεραπεία και μακροπρόθεσμα να επιβαρύνει σοβαρά την πρόγνωση και πορεία της διαταραχής.
Οι θεραπείες για τη Διπολική Διαταραχή είναι πλέον στοχευμένες, εξελιγμένες και αποτελεσματικές.
Συμπεριλαμβάνουν σταθεροποιητές της διάθεσης, αντικαταθλιπτικά φάρμακα, αντιψυχωτικά σκευάσματα και αγχολυτικές ουσίες, που χρησιμοποιούνται αναλόγως της φάσης και της βαρύτητας του επεισοδίου και είναι ανάγκη να εξατομικεύονται και να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις και τα συμπτώματα του κάθε ασθενή.
Η έγκαιρη διάγνωση, η σωστή θεραπευτική προσέγγιση, η εκπαίδευση του ασθενούς στο να αναγνωρίζει τα συμπτώματα (ιδιαίτερα της μανίας) και να αναζητά βοήθεια, η εκπαίδευση του περιβάλλοντος επίσης (κυρίως του οικογενειακού), αποτελούν κρίσιμα σημεία για την πορεία της διαταραχής και την επιτυχή έκβαση της θεραπείας, που μεταφράζεται στη διατήρηση κατά το δυνατόν της νορμοθυμίας χωρίς συχνές και σοβαρές υποτροπές, στη χορήγηση ασφαλών χωρίς ιδιαίτερες ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων και κυρίως στο να έχουμε έναν άνθρωπο ενεργό, χαρούμενο, λειτουργικό και ισορροπημένο τόσο σε προσωπικό όσο και σε οικογενειακό και επαγγελματικό επίπεδο.
Ότι γίνεται σήμερα μπορεί να μην είναι εφικτό αύριο.
Αναγνωρίστε τη νόσο, αναζητήστε ιατρική βοήθεια, προστατέψτε την ποιότητα της ζωής σας.
*Ο Αίας γιός του Τελαμώνα ήταν ο 2ος πιο ικανός Έλληνας πολεμιστής στην Τροία. Όταν τα όπλα του νεκρού Αχιλλέα παραχωρήθηκαν στο Οδυσσέα, ο Αίας θεωρώντας ότι αδικήθηκε κατάφωρα, μέσα στη νύχτα αποφάσισε να σκοτώσει όλους του Έλληνες βασιλείς για να τους εκδικηθεί για την απάρνηση τους.
Η θεά Αθηνά όμως μεσολάβησε, θόλωσε τη διάνοια του και αυτός κατάσφαξε αντί για τους Έλληνες βασιλιάδες, ένα κοπάδι προβάτων και βοδιών.
Από την ντροπή του έπεσε σε μελαγχολία και αυτοκτόνησε, πέφτοντας πάνω στο σπαθί του.